Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Katowicach

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z o.o. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Dyrektora Izby Celnej w K. zapłacił powodowi (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę 477.458,50 zł wraz z odsetkami w
wysokości ustawowej za opóźnienie liczonymi od dnia 15 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty, oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Uzasadniając tak sformułowane żądanie pozwu powód wskazał , że w lokalach szczegółowo opisanych w uzasadnieniu pozwu zostały przeprowadzone zostały kontrole w wyniku których doszło do zatrzymania szeregów aparatów do gier .W trakcie kontroli wszystkie zatrzymane automaty wymienione w punkcie l niniejszego pozwu posiadały wszystkie wymagane dokumenty i zezwolenia. Plomby rejestracyjne założone przez Jednostkę Badającą ds. Rejestracji Politechniki (...) lub Politechniki (...) były w trakcie kontroli nienaruszone. Stan automatów w chwili kontroli nie upoważniał funkcjonariuszy Urzędów Celnych do dokonania ich zatrzymania jedynie na podstawie eksperymentu przeprowadzonego w trakcie kontroli. Wciąż były to te same automaty, które na podstawie opinii technicznej zostały uznane przez Ministra Finansów za automaty do gier o niskich wygranych. . Zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili składania wniosku o rejestrację wszystkich automatów wskazanych w części l niniejszego pozwu jako automatów do gier o niskich wygranych (a także w momencie zatrzymania w/w automatów) w celu dopuszczenia automatu do obrotu -zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie warunków urządzania gier i zakładów wzajemnych (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r., nr 102,poz. 946, ze zmianami), <dalej: „rozporządzenie"> - przed złożeniem wniosku należało przeprowadzić badania techniczne automatu. Do dokonywania tych badań uprawnione były wyłącznie jednostki badające, upoważnione przez Ministra Finansów. Jednostka taka po przeprowadzeniu badania wydawała opinie techniczną, w której stwierdzała czy badany automat spełnia warunki do uznania go za automat do gier o niskich wygranych, czy też nie. Z uwagi na złożoną konstrukcje automatu do gier o niskich wygranych oraz potrzebę posiadania wyspecjalizowanej wiedzy, Minister Finansów upoważnił do badań jedynie wybrane jednostki złożone z ekspertów. Były to przeważnie wydziały przy politechnikach.

Mocodawcy większości z wymienionych w niniejszym pozwie automatów.

W niniejszej sprawie poniesiona przez (...) szkoda obejmuje dochód jaki mógł powód gdyby automaty wskazane w części l niniejszego pozwu nie zostały zatrzymane w wyniku przeprowadzonych kontroli i gdyby powód mógł w dalszym ciągu urządzać na nich gry o niskich wygranych.

Pozwany Skarb Państwa Dyrektor Izby Celnej w K. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

W pierwszej kolejności pozwany podniósł zarzut przedawnienia wskazując, że roszczenia przeciwko pozwanemu przedawniają się z upływem lat trzech od dokonania działań wyrządzających szkodę powodowi, a zatem od zatrzymania urządzeń. Uprzedzając stanowisko powoda według którego doszło do przerwy w biegu przedawnienia z uwagi na wystąpienie z zawezwaniem do próby ugodowej przed Sadem Rejonowym Katowice- Zachód w Katowicach pozwany wskazał, że roszczenia powoda przedawniły się przed tą datą.

Termin przedawnienia rozpoczął swój bieg 10 grudnia 2009 oraz 24 maja 2010 roku a zatem skończył bieg przed datą złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej Odnosząc się natomiast do żądania pozwu na wypadek nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia .pozwany Skarb Państwa Dyrektor Izby Celnej w K. wskazał że kontrole przeprowadzone były w oparciu o przepis art. 30 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 o Służbie Celnej. Punkty do kontroli zostały wytypowane ze względu na posiadane dane o funkcjonowaniu automatów do gier o niskich wygranych użytkowanych przez niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa W trakcie kontroli funkcjonariusze celni skorzystali z uprawnienia wynikającego z przepisu art. 32 ust.1 pkt.13 ustawy o Służbie Celnej Zgodnie z tym przepisem funkcjonariusze wykonujący kontrolę są uprawnieni do przeprowadzenia w uzasadnionych przypadkach w drodze eksperymentu doświadczenia odtworzenia możliwości gry na urządzeniu. W kontrolach funkcjonariusze dowiedli, że automaty do gier oferują gry za stawkę wyższą od maksymalnej określonej ustawowo. W stosunku do zatrzymanych dowodów prokurator wydał decyzję o zatwierdzeniu zatrzymania. Pozwany wskazał ,że działania funkcjonariuszy służby celnej miały oparcie w obowiązujących przepisach procedury karnej.

Sąd ustalił co następuje :

W dniu 10 grudnia 2009 roku przeprowadzono kontrolę w lokalu Gastronomiczny Punkt Gier znajdujący się przy ulicy (...) w B. W trakcie kontroli funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. dokonali sprawdzenia przeprowadzenia eksperymentu na znajdujących się w lokalu urządzeniach wyniku kontroli ustalono, nie były automatami do gier o niskich wygranych. W jej wyniku funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. zatrzymali znajdujące się w kontrolowanym lokalu i stanowiące własność spółki (...) automaty do gier o niskich wygranych. W trakcie kontroli kontrolujący nie stwierdzili jakiegokolwiek uchybienia w konstrukcji i budowie automatów - ich wnętrza zabezpieczone było nienaruszonymi plombami rejestracyjnymi.

Także w dniu 10 grudnia 2009 roku przeprowadzono kontrolę w barze U (...) że automaty (...) o numerze rejestracyjnym (...)- (...), numer fabryczny (...), (...) o numerze rejestracyjnym (...)- (...), numer fabryczny (...) oraz (...) o numerze rejestracyjnym (...)- (...) i fabrycznym H. (...) nie były automatami do gier o niskich wygranych. W jej wyniku funkcjonariusze Urzędu Celnego w R. zatrzymali znajdujące się w kontrolowanym lokalu i stanowiące własność spółki (...) automaty do gier o niskich wygranych. W trakcie kontroli kontrolujący nie stwierdzili jakiegokolwiek uchybienia w konstrukcji i budowie automatów - ich wnętrza zabezpieczone było nienaruszonymi plombami rejestracyjnymi.

Dowód :protokół kontroli z dnia 10 grudnia 2009 r.

Automaty te w chwili zatrzymania posiadały ważne poświadczenia rejestracji wydane w dniu 25 kwietnia 2007 r. dla automatu (...), w dniu 10 marca 2006 r. dla automatu (...) oraz w dniu 10 grudnia 2008 r. dla automatu H. (...)

Dowód :Wniosek z dnia 28 marca 2007 r. o rejestrację automatu (...) wraz z

poświadczeniem rejestracji dnia 25 kwietnia 2007 r.,

Pozytywna opinia techniczna z dnia 14 marca 2007 r. wydana przez Jednostkę Badającą

Politechniki (...) świadcząca o tym, że automat (...) jest automatem

do gier o niskich wygranych,

Uzupełnienie opinii technicznej z dnia 8 stycznia 2009 r.

Informacja Politechniki (...) o wymianie plomb serwisowych w automacie (...)

(...) w dniu 25 maja 2009 r.

Lista automatów (...), w których dokonano wymiany plomb serwisowych

zgłoszenie przemieszczenia automatu (...) z dnia 9 maja 2007 r.

zgłoszenie zawieszenia automatu (...) z dnia 14 grudnia 2009 r.

poświadczeniem rejestracji dnia 10 marca 2006 r.,

Pozytywna opinia techniczna z dnia 17 lutego 2006 r. wydana przez Jednostkę Badającą

Politechniki (...) świadcząca o tym, że automat (...) jest automatem

do gier o niskich wygranych,

Uzupełnienie opinii technicznej z dnia 8 stycznia 2008 r.

Lista automatów (...), w których 2008 r. zmieniono oprogramowanie

zgłoszenie przemieszczenia automatu (...) z dnia 21 marca 2006 r.

zgłoszenie zawieszenia automatu (...) z dnia 14 grudnia 2009 r.

Wniosek z dnia 13 listopada 2008 r. o rejestracje automatu H. (...) wraz z

poświadczeniem rejestracji dnia 10 grudnia 2008 r.,

Pozytywna opinia techniczna z dnia 4 listopada 2008 r. wydana przez Jednostkę Badającą H. (...) z dnia 5 stycznia 2009 r.

zgłoszenie zawieszenia automatu H. (...) z dnia 14 grudnia 2009 r.

Nie zgadzając się z wynikami kontroli i bezprawnym, zdaniem (...), zatrzymaniem automatów, powód w dniu 22 grudnia 2009 r. złożył zastrzeżenia do protokołu kontroli kwestionując dokonane w jej wyniku ustalenia i wnosząc o niezwłoczny zwrot zabranych Spółce automatów do gier o niskich wygranych (...), (...) oraz H. (...)

Dowód :Zastrzeżenia do protokołu kontroli z dnia 22 grudnia 2009 r. pismo Naczelnika Urzędu Celnego w R. z dnia 8 stycznia 2010 r.

W dniu 18 grudnia 2009 roku przeprowadzono kontrole w punkcie gier (...) Bar (...) znajdującym sic przy ul. (...) w C.. W trakcie kontroli funkcjonariusze Urzędu Celnego w K. dokonali sprawdzenia (przeprowadzenia eksperymentu) na znajdujących sic w lokalu automatach do gier o niskich wygranych. W wyniku kontroli ustalono, jakoby automaty ..H. (...)" o numerze rejestracyjnym (...)- (...). numer fabryczny (...) oraz .. (...)" o numerze rejestracyjnym (...)- (...) i fabrycznym (...) nie były automatami do gier o niskich wygranych. W jej wyniku funkcjonariusze Urzędu Celnego w K. zatrzymali znajdujące się w kontrolowanym lokalu i stanowiące własność spółki (...) automaty do gier o niskich wygranych.

Dowód :protokół kontroli z dnia 18 grudnia 2009 r.

Automaty te w chwili zatrzymania posiadały ważne poświadczenia rejestracji wydane w dniu 7 listopada 2007 r. dla automatu H. (...) oraz w dniu 11 lutego 2008 r. dla automatu D. (...) przez Ministra Finansów na podstawie wydanej przez Jednostkę Badającą ds. rejestracji Politechniki (...) opinii technicznej poprzedzającej rejestracje automatu do gier o niskich wygranych.

Dowód :wniosek z dnia 4 października 2007 r. o rejestracje automatu H. (...) wraz z poświadczeniem rejestracji dnia 7 listopada 2007 r..

pozytywna opinia techniczna z dnia 5 grudnia 2006 r. wydana przez Jednostkę Badającą

Politechniki (...) świadcząca o tym, że automat (...) jest automatem do

gier o niskich wygranych,

Korekta opinii technicznej zawierającej wynik badania poprzedzającego rejestrację automatu

o gier o niskich wygranych z dnia 9 grudnia 2006 r.

Uzupełnienie opinii technicznej z dnia 11 stycznia 2007 r.

Uzupełnienie opinii technicznej z dnia 8 stycznia 2008 r.

Lista automatów (...), w których dokonano wymiany plomb serwisowych

zgłoszenie przemieszczenia automatu (...) z dnia 20 lutego 2007 r.

Zgłoszenie zawieszenia automatu (...) z dnia 20 kwietnia 2010 r.

Nie zgadzając się z wynikami kontroli i bezprawnym, zdaniem (...), zatrzymaniem automatu, powód w dniu 28 kwietnia 2010 r. .złożył zastrzeżenia do protokołu kontroli kwestionując dokonane w jej wyniku ustalenia i wnosząc o niezwłoczny zwrot zabranego Spółce automatu do gier o niskich wygranych (...). Prokurator postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2010 roku zatwierdził zatrzymanie

W dniu 24 maja 2010 roku przeprowadzono kontrolę w punkcie gier Bar Na (...) znajdującym się przy ulicy (...) w C. Zatrzymano w wyniku kontrolo automaty opisane w punkcie 1d pozwu z przyczyn dla których zatrzymano pozostałe automaty Nie zgadzając się z wynikami kontroli powód wniósł zastrzeżenia domagając się zwrotu automatów . Naczelnik Urzędu Celnego w K. odmówił zwrotu automatów w piśmie z dnia 15 października 2010 roku .

Dowód: protokół kontroli z dnia 24 maja 2010 r zastrzeżenia do protokołu kontroli

W dniu 16 kwietnia 2010 roku przeprowadzono kontrolę w punkcie gier Bar (...) znajdujący się przy ulicy (...) w Ł. W trakcie kontroli funkcjonariusze Urzędu Celnego w C. dokonali sprawdzenia na znajdującym się w lokalu automacie do gier o niskich wygranych i stwierdzili że automat (...) o nr rej. (...)? (...) nie był automatem do gier o niskich wygranych W wyniku kontroli funkcjonariusze zatrzymali automat

Dowód : protokół kontroli z dnia 16 kwietnia 2010 r. Automat w chwili zatrzymania posiadał ważne poświadczenie rejestracji wydane w dniu 10 stycznia 2007 roku przez Ministra Finansów

Powód wniósł zastrzeżenia do protokołu kontroli pismem z dnia 28 kwietnia 2010 roku

Dowód :Zastrzeżenia do protokołu kontroli z dnia 28 kwietnia 2010 r.

Naczelnik Urzędu Celnego w C. w piśmie z dnia 10 maja 2010 r. podtrzymał swoje stanowisko w zakresie przeprowadzonej kontroli i co za tym idzie odmówił zwrotu automatu (...).

Dowód: pismo Naczelnika Urzędu Celnego w C. z dnia 10 maja 2010 r.

W trakcie kontroli wszystkie zatrzymane automaty wymienione w punkcie l niniejszego pozwu posiadały wszystkie wymagane dokumenty i zezwolenia. Plomby rejestracyjne założone przez Jednostkę Badającą ds. Rejestracji Politechniki (...) lub Politechniki (...) były w trakcie kontroli nienaruszone. Wciąż były to te same automaty, które na podstawie opinii technicznej zostały uznane przez Ministra Finansów za automaty do gier o niskich wygranych. Przed zatrzymaniem urządzeń funkcjonariusze pozwanego dokonali eksperymentu który potwierdzał że na automatach wymienionych w pozwie możliwa jest gra za wyższe stawki niż maksymalne wskazane w przepisach Przeprowadzony w toku postępowania przygotowawczego dowód z opinii biegłego R. R. potwierdził fakt że zatrzymane automaty nie spełniały wymogów technicznych zgodnych dla automatów o niskich wygranych .

Dowód opinie biegłego R. R.

W przypadku zatrzymanych automatów (...) wymienionego w niniejszym pozwie zostało wszczęto postępowania karne w sprawie rzekomego prowadzenia i urządzania gier na automatach o niskich wygranych w sposób niezgodny z ustawą. Postępowanie to prowadzone było m.in. wobec byłego Prezesa Zarządu (...) oraz osoby odpowiedzialnej za administrowanie automatami do gier o niskich wygranych na terenie województwa. Dnia 3 sierpnia 2016 r. Prokuratura Krajowa (...) Wydział Zamiejscowy Departamentu Do Spraw przestępczości Zorganizowanej i Korupcji wydała postanowienia w sprawie PK VII WZ Ds. 2.2016, w którym umorzono postępowanie karne. Wobec żadnej osoby ze strony (...) związanej z obsługą tych automatów nie wniesiono do żadnego sądu aktu oskarżenia.

Dowód: Postanowienie Prokuratury Krajowej - (...) Wydziału Zamiejscowego Departamentu Do Spraw przestępczości Zorganizowanej i Korupcji z dnia 3 sierpnia 2016 r. wydane w sprawie PK VII WZ Ds. 2.2016

Automaty wymienione w niniejszym pozwie do dnia wygaśnięcia zezwolenia (...) na urządzanie i prowadzenie gier na terenie Województwa (...) nie zostały zwrócone -pomimo kierowania takich żądań przez (...). Dopiero w 2016 r. służby celne (a więc po około sześciu latach od dokonanych zatrzymań) gotowe były do zwrotu na rzecz mojego Mocodawcy większości z wymienionych w niniejszym pozwie automatów. . . W dniu 15 kwietnia 2014 r. przed Sądem Rejonowym Katowice - Zachód w Katowicach i w sprawie pod sygn. akt l Co 48/14 odbyło się posiedzenie ugodowe, na które stawili się przedstawiciele powoda i pozwanego. Do zawarcia ugody nie doszło.

Dowód: Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 31 grudnia 2013 r. wraz z potwierdzeniem nadania

Protokół z posiedzenia Sądu Rejonowego Katowice - Zachód w Katowicach z dnia 15 kwietnia 2014 roku Stan faktyczny w sprawie gdy idzie o daty zajęć automatów, ich zwrotu wreszcie dokumentacji związanej z zajęciami był między stronami bezsporny wynikał z dokumentów. Spór dotyczył tego czy w okolicznościach sprawy można przypisać działaniom funkcjonariuszy pozwanego bezprawność innymi słowy czy możliwe było zajęcie urządzeń pozwanego z uwagi na podejrzenie popełnienia przestępstwa oraz innej kwestii prawnej, a mianowicie czy w sprawie doszło do przedawnienia roszczeń powoda.

Sąd zważył co następuje :

W pierwszej kolejności należy ocenić jako najdalej idący zarzut przedawnienia Zarzut ten w ocenie sądu zasługuje na uwzględnienie . Powód domaga się utraconych korzyści za okres od dnia zajęcia poszczególnych urządzeń do daty wygaśnięcia zezwolenia (...) na prowadzenie i urządzanie na terenie województwa (...) gier na automatach o niskich wygranych a zatem do dnia 27 września 2010 roku Tymczasem wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został złożony w kwietniu 2014 roku a zatem po upływie terminu przedawnienia z art. 442 1kodeksu cywilnego . Enigmatyczne twierdzenie powoda, że w sprawie powinien znaleźć zastosowanie dłuższy termin z uwagi na fakt, że na szkodę powoda zostało popełnione przestępstwo nie został niczym poparty .Niewątpliwie powód wiedział o sprawcy jego domniemanej szkody w dacie dokonania zajęcia ruchomości . istotne w sprawie jest także to że wynik ewentualnie prowadzonego postępowania karnego w okolicznościach tej sprawy nie miał żadnego znaczenia na bieg terminu przedawnienia . Powód domaga się bowiem odszkodowania z tytułu utraconych korzyści za ściśle zamknięty okres a to za okres od daty zatrzymania urządzeń do daty upływu terminu zezwolenia . Dzień 27 września 2010 roku a zatem data upływu terminu zezwolenia powoda to końcowa data okresu za który powód domaga się odszkodowania . Nie może być żadnych wątpliwości że właśnie w tej dacie wykrystalizowały się roszczenia powoda co do wysokości .Powód jest przedsiębiorcą stąd też brak jest podstaw aby uznać że zgłoszony zarzut przedawnienia stanowi nadużycie prawa. Niezależnie jednak od powyższego wywodu wskazać należy że nawet gdy by przyjąć iż roszczenia powoda nie uległy przedawnieniu to żądanie powoda i tak nie zasługiwałyby na uwzględnienie .. Podstawą odpowiedzialności deliktowej pozwanego Skarbu Państwa w stosunku do powódki mógł stanowić wyłącznie art. 417 § 1 k.c. Przepis ten uzależnia powstanie odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa od możliwości przypisania czynu niedozwolonego, polegającego na niezgodnym z prawem działaniu lub zaniechaniu przy wykonywaniu władzy publicznej, które prowadzi do powstania szkody. Zgodnie z powszechnie przyjmowanym stanowiskiem judykatury (vide: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00, OTK 2001/8/256; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2002 r., V CKN 1248/00, OSP 2002/10/128; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2002 r., I CKN 581/99, OSNC 2002/10/128) przepis ten należy interpretować w ten sposób, że dla przypisania Skarbowi Państwa odpowiedzialności deliktowej nie jest konieczne, aby zachowanie wyrządzającego szkodę było zawinione, wystarczające jest bowiem ustalenie, że jego postępowanie jest obiektywnie bezprawne.

W judykaturze i piśmiennictwie przyjmuje się również, że nie można co do zasady wykluczyć, iż w określonych przypadkach wszczęcie i prowadzenie postępowania karnego przeciwko obywatelowi będzie mogło być uznane za czyn niedozwolony w rozumieniu art. 415 i nast. k.c., niemniej podstawy do takiej konkluzji możliwe są w sytuacji, gdy postępowanie wszczęto lub prowadzono przy oczywistym braku dowodów winy, ze świadomością sfabrykowania takich dowodów, bez zachowania podstawowych przepisów procedury (por. wyroki SN z dnia 17 lutego 2011 r., IV CSK 290/10, z 16 stycznia 1978 r., I CR 428/77, czy wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 maja 2005 r., I ACa 1848/04). Nawet uniewinnienie oskarżonego w procesie karnym samo przez się nie prowadzi do uznania, że działania organów ścigania były niezgodne z prawem, przesłanka bezprawności ujęta w art. 417 § 1 k.c. oznacza bowiem niezgodność działania lub zaniechania z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa. Dlatego też czynności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, związane z wypełnianiem ich ustawowych obowiązków, nie mają charakteru działań niezgodnych z prawem także wtedy, gdy przeprowadzone postępowanie karne zakończyło się wydaniem prawomocnego wyroku uniewinniającego. Obywatele muszą bowiem w interesie ochrony dobra wspólnego – jakim jest bezpieczeństwo publiczne – ponosić ryzyko związane z legalnym wdrożeniem postępowania karnosądowego.

Pierwszym stadium postępowania karnego jest postępowanie przygotowawcze (art. 297 § 1 i 2 k.p.k.), którego celem jest przygotowanie sprawy dla oskarżyciela i sądu poprzez m.in. ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy, wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody oraz zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu. W ramach tego postępowania stosowne organy, w tym także funkcjonariusze Urzędu Celnego, uprawnieni są zarówno do dokonywania przeszukań, jak i do zabezpieczania dowodów rzeczowych.

Przeszukanie jest czynnością dowodową, uregulowaną w kodeksie postępowania karnego, która może być przeprowadzona zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i podczas postępowania sądowego. Stanowi ona jednocześnie środek przymusu pozwalający na legalne wkroczenie w sferę konstytucyjnych wolności i praw takich jak: nietykalność osobista, nienaruszalność mieszkania czy prawo do prywatności (por. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2003, s. 510). Co do zasady przeszukanie powinno być dokonywane na podstawie postanowienia sądu lub prokuratora (art. 220 k.p.k.), ale w wypadkach niecierpiących zwłoki organ dokonujący przeszukania okazuje nakaz kierownika swojej jednostki lub legitymację służbową, a następnie zwraca się niezwłocznie do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie przeszukania (art. 220 § 3 k.p.k.).

Z czynnością przeszukania ściśle związane jest zatrzymanie rzeczy. Jest to czynność procesowa, polegającą na przejęciu rzeczy przez organ procesowy od osoby, która ją posiada, w wyniku dobrowolnego jej wydania lub przymusowego odebrania. Art. 217 k.p.k. stanowi, że rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie lub podlegają zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody, należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki, także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu. W tym jednak przypadku osoba, która rzecz wyda, ma prawo niezwłocznie złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie jej postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania. W związku z tym, że rozstrzygnięcia te ingerują w konstytucyjnie chronione prawo do prywatności, a także w nienaruszalność mieszkania i prawo własności, ustawodawca zdecydował, że na postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania rzeczy oraz na inne czynności, osobom, których prawa zostały naruszone, przysługuje zażalenie, które rozpoznaje sąd rejonowy, w okręgu którego toczy się postępowanie (art. 236 k.p.k.). O ile zatem nadzór nad postępowaniem przygotowawczym sprawuje Prokurator, który obowiązany jest czuwać nad prawidłowym i sprawnym jego przebiegiem, to jednak omawiana regulacja zapewnia osobie, której przedmioty zostały zatrzymane, prawo do weryfikacji postanowienia o przeszukaniu i zatrzymaniu rzeczy na drodze sądowej. Wprowadzając prawo do uruchomienia procedury przed sądem (niezależnym, bezstronnym i niezawisłym), zgodnej z wymogami sprawiedliwości i jawności oraz uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, ustawodawca zapewnił osobom, wobec których zostały zastosowane środki ingerujące w ich wolność osobistą, nietykalność mieszkania czy prawo własności, prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), które jest jednym z podstawowych praw jednostki i stanowi jedną z fundamentalnych gwarancji praworządności.

Wskazać wobec powyższego należy, że z niekwestionowanych ustaleń Sądu wynika, iż urządzenia zatrzymane przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego były dowodami w toczących się postępowaniach karnoskarbowych. Powód wskazywał, że czynność polegająca na zatrzymaniu automatów była w jego ocenie bezprawna co świadczy o niezgodności z prawem działania funkcjonariusza publicznego należy analizy przesłanki niezgodności z prawem działania funkcjonariuszy pozwanego. Przesłanka ta rozumiana jest w orzecznictwie jako zachowanie kolidujące z porządkiem prawnym, polegające na sprzeczności między zakresem kompetencji organu, sposobem jego postępowania i treścią rozstrzygnięcia wynikającymi z wzorca ustawowego, a jego działaniem rzeczywistym (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 stycznia 2002 r., I CKN 581/99, OSNC 2002 r., nr 10, poz. 4 128; z dnia 6 lutego 2002 r. V CKN 1248/00 OSP 2002 r., nr 9, poz. 128; z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 406/11, OSNC - ZD 2012/3/68). W wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., II BP 6/13, (lex 1418805), w wyroku z dnia 12 września 2008 r., sygn. akt I BP 2/08 (lex 658156) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że niezgodność z prawem rodząca odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie prawa. Nie jest nią natomiast wybór jednej z możliwych interpretacji przepisów prawa. Przenosząc to na grunt rozpoznawanej sprawy należy przyjąć, że o owej bezprawności działania funkcjonariuszy urzędów celnych można by mówić, gdyby ich działania podejmowane w stosunku do powodowej spółki w ramach toczących się postępowań karnoskarbowych były niezgodne z prawem, a więc gdyby podjęto je bez ustawowego umocowania. Nie budzi wątpliwości, że wszczęcie postępowania karnego i prowadzenie czynności karnoprocesowych w stosunku do oznaczonej osoby może być uznane za bezprawne, gdy brak jest oczywistych podstaw do wszczęcia i prowadzenia postępowania, a tak będzie, gdy zarzucane zachowanie nie jest penalizowane. Przy czym jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 września 2015 roku wydanym w sprawie II GSK 1296/15 organ podatkowy działa na podstawie i w granicach prawa, a to oznacza, że stosuje Konstytucję, ustawy i rozporządzenia. Zgodnie z art. 118 § 1 pkt. 3 k.k.s. organem postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe jest urząd celny. Stosowanie zaś do zapisu art. 113 k.k.s. w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej. Art. 297 § 1 k.p.k. statuuje, że postępowanie przygotowawcze prowadzone jest pod kątem ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy, zebranie danych stosownie do art. 213 k.p.k. i 214 k.p.k., wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody, zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zasadności wniesienia aktu oskarżenia albo innego zakończenia postępowania, jak również do przedstawienia wniosku o dopuszczenie tych dowodów i przeprowadzenie ich przed sądem. W postępowaniu przygotowawczym należy dążyć także do wyjaśnienia okoliczności, które sprzyjały popełnieniu czynu (art. 297 § 2 k.p.k.). Zatem wkroczenie funkcjonariuszy pozwanego do lokali, z którymi powodowa spółka miała zawarte umowy dzierżawy powierzchni lub inne, w następstwie czego umiejscawiała w nich należące do niej automaty go gry, a następnie zatrzymanie tych urządzeń w ramach prowadzonych postępowań karnoskarbowych, znajdowało oparcie w obowiązujących przepisach. Działalność związana z hazardem podlega regulacji i kontroli, a zasady jej prowadzenia zostały określone w ustawie o grach hazardowych. Stosownie do art. 3 tej ustawy urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie. Oznacza to, że działalność prowadzona z naruszeniem ustawy jest działalnością nielegalną. Urządzanie gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry (art. 14 ust. 1 ustawy), a działalność w tym zakresie może być prowadzona wyłącznie na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry (art. 6 ust. 1 ustawy). Urządzanie gier na automatach wbrew przepisom ustawy stanowi przestępstwo określone w art. 107 § 1 k.k.s., zgodnie z którym, kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Działania funkcjonariuszy Urzędu Celnego w odniesieniu do wszystkich urządzeń, objętych niniejszą sprawą, a polegające na zatrzymaniu tych urządzeń, miały więc podstawę w art. 217 k.p.k. i art. 308 § 1 k.p.k. znajdującymi odpowiednie zastosowanie w postępowaniu karnoskarbowym (art. 113 k.k.s.). Zgodnie z tymi przepisami rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym albo roszczeń o naprawienie szkody należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki - także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu , a ponadto w granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu.

Wskazać również należało, że działania funkcjonariuszy miały umocowanie w przepisach ustawy o Służbie Celnej. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt tej ustawy do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów odrębnych, a w szczególności rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym w ustawie Kodeks karny skarbowy. W tych ramach na podstawie art. 30 ust. 1 i 2 powyższej ustawy kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i 3. W myśl ust. 2 pkt 3 wskazanego artykułu kontroli podlega między innymi przestrzeganie przepisów regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w ustawie o grach hazardowych, oraz zgodność tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem oraz zatwierdzonym regulaminem. Natomiast zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 13 i 14 powołanej ustawy funkcjonariusze wykonujący kontrole są uprawnieni do przeprowadzania w uzasadnionych przypadkach, w drodze eksperymentu, doświadczenia lub odtworzenia możliwości gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub gry na innym urządzeniu oraz zabezpieczania zebranych dowodów. Ponadto, zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy funkcjonariusz, w celu realizacji zadań, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4-6, oprócz uprawnień określonych w art. 32, ma prawo zatrzymywania rzeczy oraz przeszukiwania pomieszczeń, bagażu, ładunku, środków transportu i statków w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego.

Zgodnie z powyższymi przepisami w każdym przypadku funkcjonariusze Urzędu Celnego po wkroczeniu do lokali, w którym znajdowały się urządzenia do gier, w pierwszej kolejności przeprowadzali kontrole tych urządzeń. W wyniku dokonanych w ten sposób kontroli funkcjonariusze ustalali, że powyższe urządzenia do gier umożliwiały grę o wyższe kwoty niż wynikało to z udzielonych zezwoleń.. Dopiero takie ustalenia skutkowały zatrzymaniami urządzeń. Nie czyni działań funkcjonariuszy służby celnej bezprawnymi to że na podstawie eksperymentu które przeprowadzali funkcjonariusze nie można było pozbawić zezwolenia . Orzeczenia sądów administracyjnych na które powoływał się powód w pozwie dotyczą innej sytuacji a mianowicie możliwości odebrania zezwolenia na urządzanie gier hazardowych .

Sąd rozpoznający niniejsza sprawę, w pełni podziela, co do zasady, stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w wyroku z dnia 17 lutego 2011r. sygn. akt IV CSK 290/10, z którego wynika, że z leżącym po stronie Państwa konstytucyjnym obowiązkiem zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego wiąże się ryzyko prowadzenia postępowania karnego w wypadku popełnienia przestępstwa, które ponoszą wszyscy obywatele w interesie ochrony dobra wspólnego, a które wiąże się niekiedy z koniecznością znoszenia pewnych dolegliwości, które nie rodzą jednak obowiązku kompensacyjnego państwa, w wypadku, gdy nie można przypisać im znamion bezprawności. Wszczęcie i prowadzenie w stosunku do powódki postępowania karnego nie było działaniem niezgodnym z prawem Oznacza to że funkcjonariuszom Urzędu Celnego w K. nie można przypisać cech niezgodności z prawem w rozumieniu art. 417 k.c. Na kanwie powyższych rozważań uzasadnione było zatem przyjęcie, że działanie urzędników celnych polegające na przeszukaniu pomieszczeń i zajęciu automatów do gier nie nosiło cech bezprawności, a w konsekwencji, że na pozwanym nie spoczywa obowiązek naprawienia ewentualnej szkody doznanej przez powoda na skutek uniemożliwienia mu korzystania z tych urządzeń. Przyjęcie takiego stanowiska wyłącza uznanie, że, w odniesieniu do wymienionych wyżej urządzeń, zachodzą przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej na podstawie art. 417 § 1 k.c.. Mając na uwadze powyższe z braku podstawowej przesłanki odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa jaką jest bezprawność działania powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. O kosztach postępowania orzeczono stosownie do treści art. 98 k.p.c. .statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powód jako przegrywający proces zobowiązany jest do poniesienia kosztów poniesionych przez przeciwnika procesowego dla celowej obrony jego praw . Kosztami tymi są wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ustalone w stawce minimalnej przewidzianej Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.