Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Katowicach XXIV Wydział Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jarosław Antoniuk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Urszula Ozdoba

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2025 r. w Katowicach na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko Z. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Z. G. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 5.309,10 zł (pięć tysięcy trzysta dziewięć złotych dziesięć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty:

- 367,26 zł (trzysta sześćdziesiąt siedem złotych dwadzieścia sześć groszy) od dnia 16 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 379,74 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt cztery grosze) od dnia 16 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty,

- 379,74 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt cztery grosze) od dnia 16 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 379,74 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt cztery grosze) od dnia 16 października 2021 r. do dnia zapłaty,

- 379,74 zł (trzysta siedemdziesiąt dziewięć złotych siedemdziesiąt cztery grosze) od dnia 16 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

- 399,12 zł (trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) od dnia 16 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty,

- 399,12 zł (trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) od dnia 16 lipca 2022 r. do dnia zapłaty,

- 399,12 zł (trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) od dnia 16 października 2022 r. do dnia zapłaty,

- 399,12 zł (trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych dwanaście groszy) od dnia 16 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty,

- 456,60 zł (czterysta pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) od dnia 16 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty,

- 456,60 zł (czterysta pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) od dnia 16 lipca 2023 r. do dnia zapłaty,

- 456,60 zł (czterysta pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) od dnia 16 października 2023 r. do dnia zapłaty,

- 456,60 zł (czterysta pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) od dnia 16 stycznia 2024 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego Z. G. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwotę 2.217,00 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1.800,00 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Jarosław Antoniuk

Sygn. akt XXIV GW 147/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 maja 2025 r.

Powód (...) z siedzibą w W. w skierowanym przeciw pozwanemu Z. G. pozwie z dnia 27 lutego 2024 r. wniósł o:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 5.309,10 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu wymagalności poszczególnych składowych roszczenia do dnia zapłaty tj.

a.  367,26 zł od dnia 16 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

b.  379,74 zł od dnia 16 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty,

c.  379,74 zł od dnia 16 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

d.  379,74 zł od dnia 16 października 2021 r. do dnia zapłaty,

e.  379,74 zł od dnia 16 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,

f.  399,12 zł od dnia 16 lipca 2022 r. do dnia zapłaty,

g.  399,12 zł od dnia 16 października 2022 r. do dnia zapłaty,

h.  399,12 zł od dnia 16 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty,

i.  456,60 zł od dnia 16 lipca 2023 r. do dnia zapłaty,

j.  456,60 zł od dnia 16 października 2023 r. do dnia zapłaty,

k.  456,60 zł od dnia 16 stycznia 2024 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c., w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi powoda.

W niniejszej sprawie dnia 15 marca 2024 r. wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w całości uwzględniający żądania składające się na powództwo.

Pozwany Z. G. w ustawowym terminie wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty i zaskarżając go w całości wniósł o:

1.  oddalenie powództwa w całości;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powód (...) z siedzibą w W. jest stowarzyszeniem, którego celami i zadaniami są m. in. ochrona oraz zbiorowe zarządzanie prawami do artystycznych wykonań w zakresie zezwolenia udzielonego przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, ochrona oraz reprezentowanie interesów artystów wykonawców oraz propagowanie i umacniania poszanowania prawa autorskiego i praw pokrewnych (dane o powodzie w rejestrze przedsiębiorców i rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

Powód jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 lipca 2010 r. ((...)) zezwoleniu nadano jednolite brzmienie, według którego (...) z siedzibą w W. udziela się zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami pokrewnymi do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych, w tym do pobierania wynagrodzenia, na następujących polach eksploatacji:

1)  utrwalanie;

2)  zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artystycznych wykonań, w tym zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

3)  wprowadzanie do obrotu;

4)  najem oraz użyczenie;

5)  odtwarzanie;

6)  nadawanie;

7)  reemitowanie;

8)  publiczne udostępnianie artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;

9)  wyświetlanie

(decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 lipca2010 r., znak: (...) – k. 16).

Pozwany Z. G. począwszy od dnia 21 maja 1996 r. prowadzi pod firmą (...),(...)” działalność gospodarczą w przeważającej części w zakresie świadczenia usług hotelowych i podobnych obiektach zakwaterowania (dane o pozwanym w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

W dniu 1 czerwca 2011 r. powód, jako (...), zawarł z pozwanym, jako ,,użytkownikiem”, umowę nr (...) w przedmiocie korzystania przez użytkownika z artystycznych wykonań na polu eksploatacji publicznych odtworzeń, do których zarządzanie zostało powierzone (...) jako organizacji zbiorowego zarządzani, oraz określenie warunków płatności z tytułu tego korzystania (§ 1 umowy).

Strony ustaliły miesięczne wynagrodzenie z tytułu publicznego odtwarzania artystycznych wykonań w prowadzonym przez pozwanego obiekcie (...) w K. wysokości 87,33 zł, które to wynagrodzenie podlegać miało waloryzacji w okresach rocznych liczonych na dzień 1 stycznia każdego roku, począwszy od 1 stycznia 2016 r., stosownie do średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez GUS (§ 3 ust. 1 i 2 umowy).

Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy użytkownik miał przekazywać wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy (...) w (...) S.A. w W. – miesięcznie – do 10 każdego miesiąca, którego dotyczyło rozliczenie.

Umową z dnia 29 lipca 2011 r. zatytułowaną „(...)z dnia 01/06/2011 r.” powód i pozwany zmienili umowę z dnia 1 czerwca 2011 r. m. in. w ten sposób, że należne powodowi miesięczne wynagrodzenie płatne było w okresach kwartalnych do 15 dnia miesiąca następującego po upływie okresu, którego dotyczy rozliczenie.

Umową z dnia 18 marca 2016 r. zatytułowaną ,,(...)z dnia 1 czerwca 2011 roku z późniejszymi zmianami” strony zmieniły § 4 ust. 1 umowy z dnia 1 czerwca 2011 r. w ten sposób, że ustalili od dnia 1 marca 2016 r. miesięczne wynagrodzenie netto z tytułu publicznego odtwarzania artystycznych wykonań w wysokości 94,45 zł ustalone na podstawie obowiązujących tabel wynagrodzeń, które zostać miało powiększone o należny podatek VAT (umowa z dnia 1 czerwca 2011 r. nr (...) wraz z załącznikiem i aneksami – k. 17-22).

Dnia 1 stycznia 2020 r. pozwany, w skierowanym do powoda piśmie, oświadczył, że Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z dnia 2 marca 2016 r. wyznaczył (...) do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie, w związku z czym zawarta w dniu 1 czerwca 2011 r. umowa jawi się jako bezprzedmiotowa, zaś ewentualna wypłata twórcom artystycznych wykonań należnych im świadczeń powinna odbyć się po dokonaniu przez stowarzyszenie stosownych rozliczeń z (...). Pozwany stwierdził, że po wydaniu powyższej decyzji nie był uprawniony do uiszczania wynagrodzeń na rzecz powoda (pismo z dnia 1 stycznia 2020 r. – k. 45-46).

Nakazem zapłaty z dnia 15 lutego 2023 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XXIV GW 112/23, Sąd Okręgowy w Katowicach nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 918,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 306,05 zł od dnia 16 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty, 244,84 zł od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia zapłaty i 367,26 zł od dnia 16 października 2020 r. do dnia zapłaty, oraz kwotę 124,38 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakaz stał się prawomocny z dniem 10 marca 2023 r. (nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 15 lutego 2023 r. w sprawie o sygn. akt XXIV GW 112/23 – k. 24).

Zasądzone powyższym nakazem zapłaty roszczenie miało swoje źródło w umowie z dnia 1 czerwca 2011 r. w brzmieniu nadanym dwoma aneksami z dnia 29 lipca 2011 r. i z dnia 18 marca 2016 r. oraz obejmowało wynagrodzenie licencyjne należne powodowi za okres od stycznia 2020 r. do września 2020 r. włącznie (pisma procesowe i dowody zawarte w aktach sprawy o sygn. XXIV GW 112/23 – fakty znane sądowi z urzędu w rozumieniu art. 228 § 2 k.p.c.).

W dniu 6 lipca 2022 r. powód wystawił na rzecz pozwanego dokument zatytułowany ,,(...)”, w którym wezwał pozwanego do niezwłocznej zapłaty na jego rzecz kwoty 3.973,02 zł. Jednocześnie w tym samym dniu wezwał pozwanego do zapłaty tej kwoty w wyznaczonym terminie 7 dni, wskazując, że jej składnikiem jest kwota 319,82 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie. Wezwania zostały przez pozwanego odebrane w dniu 14 lipca 2022 r. (dokument pt. ,,(...)” – k. 29, przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 6 lipca 2022 r. – k. 30, potwierdzenie odbioru przesyłki pocztowej – k. 31).

Dnia 18 września 2023 r. powód wystawił na rzecz pozwanego dokument zatytułowany ,,(...)”, w którym wezwał pozwanego do niezwłocznej zapłaty na jego rzecz kwoty 5.052,78 zł. Jednocześnie w tym samym dniu wezwał pozwanego do zapłaty tej kwoty w wyznaczonym terminie 7 dni, wskazując, że jej składnikiem jest kwota 636,06 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie. Wezwania zostały przez pozwanego odebrane w dniu 20 listopada 2023 r. (dokument pt. ,,(...)” – k. 25, przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 18 września 2023 r. – k. 36, potwierdzenie odbioru przesyłki pocztowej – k. 271).

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd oparł się na dokumentach szczegółowo wskazanych przy każdej z okoliczności. Dokumentom tym należało przypisać walor wiarygodności, ponieważ ich autentyczność, prawdziwość i treść nie zostały podważone, zaś na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału Sąd nie uznał, aby ujawniły się jakiekolwiek okoliczności mogące z urzędu budzić co do nich wątpliwości.

Podkreślić należy, że Sąd nie jest zobligowany do wskazania w uzasadnieniu orzeczenia przyczyn niewzięcia pod uwagę dowodów, które nie dotyczyły faktów istotnych dla rozstrzygnięcia i z tego względu nie stanowiły i nie mogły stanowić podstawy dla ustalenia stanu faktycznego sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2000 r., sygn. akt IV CKN 109/00, LEX nr 532102).

Należało mieć też na uwadze, że Sąd, dokonując oceny zgromadzonego materiału po myśli art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568, określanej dalej jako ,,k.p.c.”), ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, w tym wyjaśnień informacyjnych stron, oświadczeń, zarzutów przez nie zgłaszanych, jak i ich zachowania się w trakcie procesu (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 marca 1999 r., sygn. akt I PKN 632/98, OSNP z 2000 r., nr 10, poz. 382).

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód(...) z siedzibą w W. dochodził zapłaty należności przypadających mu na mocy umowy nr (...) z dnia 1 czerwca 2011 r., określającej warunki i wysokość wynagrodzeń za korzystanie z artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych polegającego na odtwarzaniu artystycznych wykonań w obiekcie hotelowym prowadzonym przez pozwanego Z. G. za okres od października 2020 r. do grudnia 2023 r. włącznie.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pomiędzy stronami niniejszego postępowania przed tut. Sądem pod sygn. akt XXIV GW 112/23 toczyła się sprawa o zapłatę wynagrodzenia licencyjnego należnego powodowi na mocy umowy nr (...) z dnia 1 czerwca 2011 r. za okres od stycznia 2020 r. do września 2020 r. włącznie. W sprawie tej w dniu 15 lutego 2023 r. wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający w całości żądania pozwu w tamtej sprawie. Nakaz stał się prawomocny z dniem 10 marca 2023 r.

Podkreślenia wymaga, że w razie prawomocnego uwzględnienia części roszczenia o spełnienie świadczenia z tego samego stosunku prawnego w procesie dotyczącym spełnienia reszty świadczenia sąd nie może w tych samych okolicznościach prawnych i faktycznych orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego. Sprzeciwia się temu bowiem przepis art. 365 § 1 k.c., ustanawiający stan związania prawomocnym orzeczeniem nie tylko stron i sądu, który je wydał, lecz również innych sądów, zaś dla ustalenia zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia (art. 365 § 1 k.p.c.), mogą mieć znaczenie zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r., IV CSK 62/13, LEX nr 1396775, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, LEX nr 274151).

Przepis art. 365 § 1 k.p.c. stanowi bowiem, że orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Ratio legis art. 365 § 1 k.p.c. polega na tym, iż gwarantuje zachowanie spójności i logiki działania organów państwowych, zapobiegając funkcjonowaniu w obrocie prawnym rozstrzygnięć nie do pogodzenia w całym systemie sprawowania władzy.

Prawomocność materialna wyroków wyraża nakaz przyjmowania, że w danej sytuacji stan prawny przedstawia się tak jak to wynika z zawartego w orzeczeniu rozstrzygnięcia, a więc z ostatecznego rezultatu tego rozstrzygnięcia uwzględniającego jednak stan rzeczy na datę zamknięcia rozprawy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2009 r., II CSK 12/09, LEX nr 515722).

Związanie wyrokiem sądu cywilnego oznacza brak możliwości zignorowania zarówno ustaleń faktycznych stanowiących bezpośrednio podstawę rozstrzygnięcia, jak i podstawy prawnej. Nie jest dopuszczalne odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnych procesach sądowych między tymi samymi stronami, chociażby przedmiot tych spraw się różnił (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 maja 2024 r., I ACa 1166/22, LEX nr 3747947).

W konsekwencji powyższego w procesie o dalszą – ponad prawomocnie uwzględnioną – część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może w niezmienionych okolicznościach odmiennie orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 29/94, LEX nr 84472).

Co jednak w niniejszej sprawie najistotniejsze w procesie o świadczenie okresowe przysługujące powodowi na podstawie określonego stosunku prawnego za kolejny okres wymagalności, nie jest dopuszczalne ponowne badanie i ocenianie przez sąd zdarzeń prawnych, odnoszących się do zasady odpowiedzialności pozwanego, w takim zakresie, w jakim były one przedmiotem rozstrzygnięcia w prawomocnym wyroku wydanym w procesie między tymi samymi stronami o świadczenie należne za wcześniejsze okresy wymagalności (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2018 r., III CZP 3/18, LEX nr 2518226).

W odniesieniu do powyższego Sąd uznał, że prawomocny nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 15 lutego 2023 r. wydany w sprawie o sygn. akt XXIV GW 112/23 uwzględniający w całości roszczenia powoda o zapłatę wynagrodzenia licencyjnego należnego za okres od stycznia 2020 r. do września 2020 r. włącznie mające oparcie w umowie z dnia 1 czerwca 2011 r. nr (...) był wiążący w niniejszej sprawie, gdyż dotyczy ona roszczenia o zapłatę wynagrodzenia licencyjnego z w/w umowy za kolejne okresy tj. od października 2020 r. do grudnia 2023 r. włącznie. Co prawda, do orzeczenia tego – z uwagi na jego naturę – nie sporządzono uzasadnienia, ale oczywistym jest, że jego wydanie poprzedzone musiało zostać oceną sądu co do zasadności obowiązku zapłaty pozwanego na rzecz powoda wynikającego z tejże umowy. Prawomocność tego judykatu przekłada się zatem na ocenę roszczeń (co do ich zasady) o zapłatę wynagrodzenia za kolejne okresy względem okresów, za które zapłaty powód domagał się w sprawie o sygn. akt XXIV GW 112/23.

Wobec tego Sąd na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. uznał za zasadne mające źródło w tej samej umowie roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za okres od października 2020 r. do grudnia 2023 r. Przyjęcie odmiennej oceny stałoby w sprzeczności z wyrażoną we wskazanym powyżej przepisie zasadą wiążącej mocy prawomocnych orzeczeń. Implikowało to dokonanie oceny tych roszczeń co do ich wysokości.

W ocenie Sądu roszczenie to jawi się jako wykazane także co do wysokości, gdyż powód przedłożył harmonogramy wpłat i wezwanie do zapłaty potwierdzające istnienie należności, jakie w spornym okresie winien na jego rzecz uiścić pozwany oraz wykazał, że wynagrodzenie zostało naliczone zgodnie z postanowieniami umowy. Wysokość wynagrodzenia brutto wskazana w harmonogramach i wezwaniach do zapłaty stanowi bowiem powiększoną o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług określonych przez GUS ustaloną w umowie stawką miesięcznego wynagrodzenia netto, powiększoną o kwotę podatku od towarów i usług. Skutkowało to uwzględnieniem powództwa w całości, o czym orzeczono w pkt 1 wyroku.

Niezależnie od powyższego – nawet gdyby Sąd nie był na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. związany oceną wykazania roszczeń w niniejszej sprawie co do ich zasady – powództwo i tak zasługiwałoby na uwzględnienie w całości z powodów poniżej wskazanych.

Zgodnie z art. 104 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 24, określanej dalej jako „pr. aut.”) w brzmieniu do dnia 18 lipca 2018 r., organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi są stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy. Według art. 107 ¹ ust. 1 i 2 pr. aut. w brzmieniu do dnia 18 lipca 2018 r., organizacje zbiorowego zarządzania mogą zawierać porozumienia dotyczące udzielania licencji na korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych oraz poboru wynagrodzeń z tytułu tego korzystania na zasadach określonych w tych porozumieniach, zaś organizacje zbiorowego zarządzania zawierają porozumienia dotyczące wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie, na zasadach określonych w tych porozumieniach i zatwierdzonych tabelach wynagrodzeń.

Zgodnie natomiast z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1665, określanej dalej jako: „u.z.z.”), organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi zbiorowo zarządza prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, umowy o reprezentacji, ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych lub niniejszej ustawy, w zakresie udzielonego zezwolenia. Według art. 5 ust. 1 u.z.z., domniemywa się, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi w zakresie udzielonego jej zezwolenia oraz posiada legitymację procesową w tym przedmiocie.

Przepis art. 86 ust. 2 i 3 pr. aut. stanowi natomiast, że artyście wykonawcy służy prawo do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania określone w umowie albo przyznane w przepisach ustawy, zaś w przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania artystycznego wykonania za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza, artyście wykonawcy przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.

Według art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, określanej dalej jako ,,k.c.”) ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie procesowym zasada ta została wyrażona w art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przepisy te nie mogą być jednak rozumiane w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie bowiem sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt I ACa 1489/11, LEX nr 1236067; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 maja 2014 r., sygn. akt III APa 10/14, LEX nr 1488579; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt VI ACa 693/14, LEX nr 1680070).

Tym samym w niniejszej sprawie to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania faktu zawarcia umowy oraz naliczenia wynagrodzenia zgodnie z jej postanowieniami. Powód obowiązkowi temu sprostał, przedłożył bowiem poświadczoną za zgodność z oryginałem umowę nr (...) oraz zmieniające ją aneksy, a także harmonogramy wpłat i wezwanie do zapłaty potwierdzające istnienie należności, jakie w spornym okresie winien na jego rzecz uiścić pozwany oraz wykazał, że wynagrodzenie zostało naliczone zgodnie z postanowieniami umowy.

Zgodnie natomiast z art. 354 § 1 k.c. dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

Pozwany podniósł argumenty przemawiające jego zdaniem przeciw zasadności powództwa, mianowicie: zarzut braku istnienia zobowiązania na skutek wypowiedzenia umowy dokonanego dnia 1 stycznia 2020 r. oraz wygaśnięcia zobowiązania na skutek wyznaczenia przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – na mocy decyzji z dnia 2 marca 2016 r. - (...)do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie.

W kontekście argumentacji pozwanego dotyczącej decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 marca 2016 r., wskazać należy, że zgodnie z art. 129 u.z.z., postępowania administracyjne, o których mowa w art. 107 ¹ ust. 3 pr. aut., wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie u.z.z. toczą się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przepis art. 107 ¹ ust. 2 pr. aut. w brzmieniu obowiązującym do dnia 18 lipca 2018 r. stanowił, że organizacje zbiorowego zarządzania zawierają porozumienia dotyczące wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie, na zasadach określonych w tych porozumieniach i zatwierdzonych tabelach wynagrodzeń. Z kolei art. 107 ¹ ust. 3 pr. aut. stwierdzał, że jeżeli w ciągu 6 miesięcy od daty prawomocnego zatwierdzenia tabel wynagrodzeń w sprawach, o których mowa w art. 107 ¹ ust. 2 pr. aut., nie zostanie zawarte porozumienie dotyczące poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wyznaczy, w drodze decyzji, po zasięgnięciu opinii organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi, które w udzielonym im zezwoleniu, o którym mowa w art. 104 ust. 2 pkt 2 pr. aut., mają wskazane pole eksploatacji odtwarzanie, stowarzyszeń artystów wykonawców i producentów oraz organizacji zrzeszających podmioty korzystające z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie, jedną organizację zbiorowego zarządzania spośród organizacji reprezentujących uprawnionych z tytułu praw pokrewnych, do wykonywania wspólnego poboru, o którym mowa w art. 107 ¹ ust. 2 pr. aut., biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia efektywnego poboru wynagrodzeń i ich wypłaty uprawnionym oraz ocenę skuteczności i prawidłowości działania organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi na polu odtwarzanie.

Zgodnie z kolei z art. 47 u.z.z. organizacje zbiorowego zarządzania mogą zawierać między sobą porozumienia dotyczące wykonywania czynności zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (art. 47 ust. 1 u.z.z.). W zakresie, w jakim zezwolenie na zbiorowe zarządzanie prawami danej kategorii uprawnionych do danego rodzaju utworów lub przedmiotów praw pokrewnych na danym polu eksploatacji posiada więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania, umowę o korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie zawierają z użytkownikiem wszystkie te organizacje, działając wspólnie na podstawie zawartego między sobą porozumienia. (art. 47 ust. 2 zd. 1 u.z.z.) W zakresie, w jakim wynagrodzenie za publiczne odtwarzanie przedmiotów praw pokrewnych określa zatwierdzona tabela wynagrodzeń, umowę o korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie zawiera organizacja zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi wyznaczona w drodze decyzji wydanej z urzędu przez ministra, biorącego pod uwagę konieczność zapewnienia efektywnego poboru wynagrodzenia i jego wypłaty oraz ocenę skuteczności i prawidłowości działania organizacji zbiorowego zarządzania na polu eksploatacji odtwarzanie (art. 47 ust. 3 u.z.z.). Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi posiadające zezwolenie na polu eksploatacji odtwarzanie oraz organizacja zbiorowego zarządzania wyznaczona na podstawie art. 47 ust. 3 u.z.z. zawierają z użytkownikiem umowę o korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie, działając wspólnie na podstawie porozumienia określającego zasady zawierania takich umów (art. 47 ust. 4 u.z.z.).

Przedmiotem decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 czerwca 2016 r. utrzymanej w mocy przed decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 3 stycznia 2019 r., co zresztą wynika explicite z jej treści, było wyznaczenie jednej organizacji zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie na podstawie art. 107 ¹ ust. 3 pr. aut. w brzmieniu obowiązującym do dnia 18 lipca 2018 r. Decyzja ta, której legalność potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 3 października 2019 r. (sygn. akt VII SA/Wa 621/19, LEX nr 3072995), dotyczy zatem jedynie technicznych zagadnień związanych z inkasem, nie zmieniając zobowiązania użytkowników fonogramów i wideogramów muzycznych oraz artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych do zapłaty wynagrodzenia z tytułu odtwarzania na rzecz artystów wykonawców i producentów fonogramów.

Należy mieć na względzie, że przepis art. 107 ^{( 1)} ust. 2-4 pr. aut. i stanowiący jego odpowiednik w obecnym stanie prawnym art. 47 u.z.z. jedynie regulują zasady współpracy organizacji zbiorowego zarządzania w sposób sprzyjający ich funkcjonowaniu w relacjach z użytkownikami na zasadzie „jednego okienka”, wprowadzając obowiązek wspólnego kontraktowania (por. K. Wojciechowski [w:] Komentarz do ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi [w:] Ustawy autorskie. Komentarze. Tom II, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021, art. 47, uwaga 1, 3, LEX). W związku z tym użytkownicy korzystający w swej działalności z fonogramów i wideogramów i posiadający dotąd, jak ma to miejsce w przypadku pozwanego, odrębne umowy, są nadal zobowiązani do regulowania wynikających z nich należności do czasu podpisania wspólnej dla całości praw pokrewnych umowy z jednym inkasentem, tj. ze (...) (tak też Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 lipca 2020 r., XII C 689/19, L.; Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z dnia 18 maja 2022 r., XXIV GW 239/21, LEX nr 3430097), po uprzednim wypowiedzeniu dotychczas wiążących ich umów, co jednakże w przypadku pozwanego nie nastąpiło.

Wziąć pod uwagę należy także, iż wydanie decyzji administracyjnej w dacie późniejszej niż data zawarcia umowy cywilnoprawnej nie może wpływać na byt prawny takiej umowy. Decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 3 stycznia 2019 r. oraz poprzedzająca ją decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 czerwca 2016 r. w żaden sposób nie unieważnia obowiązku zapłaty wynagrodzenia należnego powodowi. Zdarzenie późniejsze mogłoby co najwyżej prowadzić do rozwiązania tej umowy z mocy samego prawa, o ile istniałaby ku temu ustawowa podstawa, albo stanowić podstawę do wypowiedzenia umowy bądź jej rozwiązania bez zachowania okresu wypowiedzenia, jednakże podstawa taka w niniejszej sprawie nie zaistniała.

Za taką interpretacją przemawia regulacja art. 130 ust. 1 u.z.z. wskazująca, że zawarcie przez użytkownika z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi posiadającą zezwolenie na polu eksploatacji odtwarzanie oraz organizacją zbiorowego zarządzania wyznaczoną na podstawie art. 47 ust. 3 u.z.z. umowy o korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie, nie stanowi podstawy do wypowiedzenia umowy o korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie zawartej przed dniem wejścia w życie u.z.z., co odnieść należy również do umowy łączącej powoda z pozwanym. Oznacza to zatem, że ustawodawca wręcz zakazał pozwanemu wypowiedzenia umowy łączącej ją z powodem z powołaniem się na fakt zawarcia umowy o korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie, nie eliminując możliwości wypowiedzenia tej umowy z innych przyczyn, czego jednakże pozwany nie uczynił, a następnie zawarcia umowy ze (...).

Reasumując decyzja administracyjna, na którą powołuje się pozwany, nie mogła mieć wpływu na ocenę zasadności roszczeń powoda, dotyczy ona bowiem jedynie technicznych zagadnień związanych z inkasem, nie zmieniając wynikającego z pr. aut. zobowiązania do zapłaty wynagrodzenia z tytułu odtwarzania na rzecz artystów wykonawców, a zwłaszcza nie unieważniając zawartych przed jej wydaniem umów. Decyzja ta reguluje zatem kwestię poboru wynagrodzeń za korzystanie z przedmiotów praw pokrewnych na polu eksploatacji odtwarzanie na przyszłość pozostając bez wpływu na istniejące w chwili jej wydania stosunki obligacyjne. Nie jest więc słuszne przekonanie pozwanego o tym, że wobec decyzji z dnia 3 marca 2016 r., mógł on uiszczać wynagrodzenia jedynie na rzecz (...), który na mocy wskazanej wyżej decyzji stał się jedynie pośrednikiem w celu uproszczenia systemu poboru wynagrodzeń za korzystanie z praw pokrewnych.

Jednocześnie także drugi spośród podniesionych przez pozwanego zarzutów nie okazał się zasadny, albowiem pismo datowane na dzień 1 stycznia 2020 r. nie zawiera oświadczenia o wypowiedzeniu umowy nr (...).

Dopuszczalne jest rozwiązanie umowy w sposób dorozumiany, aczkolwiek przyjęcie, że nastąpiło rozwiązanie umowy stron w sposób dorozumiany wymaga ustalenia, że strony przez swoje określone zachowanie ujawniły w sposób dostatecznie wyraźny wolę rozwiązania umowy. Konieczne jest zatem ustalenie i ocena, które zachowania stron wskazują na wolę rozwiązania umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2010 r., V CSK 430/09, LEX nr 818737).

Tymczasem w treści pisma datowanego na dzień 1 stycznia 2020 r. pozwany polemizuje z powodem twierdząc, że wyznaczenie (...) na inkasenta wynagrodzeń spowodowało ustanie zobowiązania wynikającego z powyższej umowy, co też nie może zostać uznane za oświadczenie o jej wypowiedzeniu. Oświadczenia i argumenty pozwanego w nim wyrażone nie dostarczają podstaw do stwierdzenia, że jego wolą było zakończenie bytu zobowiązania na skutek złożenia tego pisma, wręcz przeciwnie był on przekonany, że do ustania zobowiązania powołanego umową doszło na skutek wydania decyzji administracyjnej.

Skoro zatem pozwana wbrew umowie i art. 354 k.c. nie wykonała zobowiązania zgodnie z jego treścią, żądanie powoda należało uznać za zasadne zarówno co do zasady, jak i wysokości.

Podsumowując należy wskazać, że roszczenia objęte powództwem w niniejszej sprawie zasługiwały na miano wykazanych co do zasady zarówno przy uwzględnieniu wiążącej mocy prawomocnego nakazy zapłaty Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 15 lutego 2023 r. wydanego w sprawie o sygn. akt XXIV GW 112/23, jak też przy dokonaniu własnej oceny ich zasadności przez Sąd w niniejszej sprawie.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od dochodzonych pozwem kwot orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 i 2 zd. 1 k.c., który stanowi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

Z tych też powodów Sąd orzekł o odsetkach jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach orzeczono w pkt. 2 wyroku zgodnie z art. 98 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty postępowania obciążające pozwanego w łącznej wysokości 2.217,00 zł składały się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 400,00 zł, kwota 1.800,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa zgodnie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2111).

Sędzia Jarosław Antoniuk